ေရႊစက္ေတာ္သို႕ အလုပ္ကိစၥျဖင့္ အလည္တစ္ေခါက္ေရာက္ခဲ့စဥ္အမွတ္တရ မွတ္တမ္းဓါတ္ပံုရိုက္ခဲ့ျပီးအခ်ိန္မအားလပ္၍ အေသးစိတ္မေလ့လာခဲ့ရပါ. ထို႕အတြက္ေၾကာင့္ ေရႊစက္ေတာ္ဘုရားအေၾကာင္း၏
အေသးစိတ္ကိုေတာ့ Google မွ ရွာေဖြစုေဆာင္းခဲ့ပါသည္။ (အလကၤာည)
XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX
စက္ေတာ္ရာ အစစ္ သံုးဆူ
****************************
ဗုဒၶျမတ္စြာဘုရား ၏ ေျခေတာ္ရာ အစစ္ သည္ သံုးဆူ သာရွိေၾကာင္း ေလ့လာ သိရပါသည္။ တစ္ဆူမွာ လကၤာဒီပ (ေခၚ) သီဟိုဠ္ကြၽန္း (ယခုသီရိလကၤာႏုိင္ငံ) ၌ ရွိၿပီး က်န္ႏွစ္ဆူ မွာ သုနာပရႏၲတိုင္း မင္းဘူးခ႐ိုင္ အတြင္း၌ ရွိသည္ဟု ဆို သည္။
ဗုဒၶျမတ္စြာဘုရား သည္ သက္ေတာ္ ထင္ရွား ရွိစဥ္ အတြင္း မဟာသကၠရာဇ္-၁၂၄ခုႏွစ္တြင္ သုနာပရႏၲာ တိုင္း သို ႔ၾကြေရာက္လာခဲ့သည္။
ဗုဒၶဘုရား သည္ မဟာပုဏ ၰရဟႏၲာ ၏ ပင့္ေလွ်ာက္ခ်က္ အရ စႏၵကူးေက်ာင္းေတာ္ရာ၊ ေရ စက္ခ် လွဴဒါန္းမႈ အား ခံယူၿပီးေနာက္ သာဝတိၴျပည္ သို႔ ျပန္ လည္ၾကြေရာက္ရာ တြင္ မန္းစက္ေတာ္ရာ ဟု အမည္တြင္ မည့္ ေျခေတာ္ရာႏွစ္ဆူ ကို ခ်ထားခဲ့ပါသည္။
ဗုဒၶျမတ္စြာ သည္ သုနာပရႏၲတိုင္း ဝါဏိစၥ၈ါမ အရပ္ (ယခုပြင့္ျဖဴ၊ လယ္ကိုင္း သစ္ေတာရပ္)သို႔ ၾကြေရာက္ လာၿပီး စႏၵကူးေက်ာင္းေတာ္ ကို ေရစက္ခ် အလွဴခံ ယူေတာ္ မူခဲ့သည္။ ထို႔ေနာက္ ေက်ာင္းေတာ္ရာမွ သာဝတိၴ သို႔ ျပန္လည္ၾကြ ေရာက္ ရာတြင္ မန္းေခ်ာင္းကမ္းပါး ၌ နမၼဒါနဂါးမင္း က ဗုဒၶျမတ္စြာ အား ေနာင္ သာသနာ ငါးေထာင္ပူေဇာ္ၾကရန္ ေျခေတာ္ရာ တစ္ဆူ ခတ္ႏွိပ္ေတာ္မူပါရန္ ပန္ၾကားခဲ့၏။
ထို႔ ျပင္ ဗုဒၶျမတ္စြာ ၏ လက္ဝဲဘက္ ေျခေတာ္ရာ တစ္ဆူ ကို မန္း ေခ်ာင္း ကမ္းပါး ေက်ာက္ဖ်ာ ထက္၌ ခတ္ႏွိပ္ေပး ခဲ့ရာ ယေန႔ တိုင္ ေအာက္စက္ေတာ္ရာ ဟု အမည္ တြင္လ်က္ရွိပါသည္။
ထို႔ေနာက္ ဗုဒၶျမတ္စြာ သည္ မန္းေခ်ာင္း ကမ္းပါးေက်ာက္ ဖ်ာထက္ ၌ ေျခေတာ္ရာ တစ္ဆူ ခပ္ႏွိပ္ ထား ရစ္ၿပီးေနာက္ ဆက္လက္ၾကြေတာ္ မူရာ သစၥဗႏၶေတာင္ထိပ္ ၌ သီတင္းသံုး ေနေသာ သစၥဗႏၶ ရေသ့ႀကီး ၏ ေတာင္းပန္ေလွ်ာက္ထားခ်က္ ေၾကာင့္ ျမတ္စြာဘုရား သည္ သစၥဗႏၶေတာင္ထိပ္ ၌ လက္ဝဲေျခ ေတာ္ရာ တစ္ဆူခတ္ႏိွပ္ေပးခဲ့ေတာ္မူသည္။
ယင္း စက္ေတာ္ ရာကို ယေန႔တုိင္ အထက္ စက္ေတာ္ရာ ဟုေခၚၾကသည္။ အဆုိပါ စက္ေတာ္ရာႏွစ္ဆူ သည္ ဗုဒၶျမတ္စြာ ၏ ဒုတိယႏွင့္ တတိယေျမာက္ ခတ္ႏွိပ္ခဲ့ေသာ စက္ေတာ္ရာ မ်ားျဖစ္ေပ သည္။
ပထမ စက္ေတာ္ရာ သည္ ဗုဒၶျမတ္စြာ ပြင့္ေတာ္မူၿပီး ေနာက္ သီဟိုဠ္ကြၽန္း (သီရိလကၤာႏိုင္ငံ) သုမနေတာင္ထိပ္ ၌ သုမနနတ္မင္း က ေလွ်ာက္ထားေတာင္းပန္ သျဖင့္ ခတ္ႏွိပ္ ခဲ့ေၾကာင္းသိရွိရသည္။
ကုန္းေဘာင္ေခတ္ ေရႊစက္ေတာ္
**********************************
ကုန္းေဘာင္ေခတ္တြင္ အေလာင္းမင္းတရားလက္ ထက္ မွ စၿပီး သီေပါမင္း လက္ထက္ အထိ မန္း စက္ေတာ္ရာ တြင္ ကုသိုလ္ ဒါနျပဳခဲ့ၾကသည္။
၁၇၅၉ခုႏွစ္ အေလာင္းမင္း တရား သည္ ပဲတိမ္းၿမိဳ႕သူႀကီး နႏၵရာဇာႏွင့္ စကုၿမိဳ႕သူႀကီး သိခၤဘဒၵဥဒိန္ေဒဝ တို႔ အား ေရႊစက္ေတာ္ ၌ တန္ေဆာင္း ေဆာက္လုပ္လွဴဒါန္းေစသည္။ ထို တန္ေဆာင္းသည္ သံုး ထပ္လည္ေပၚ အေဆာက္ အအံုျဖစ္ၿပီး အလ်ား ေပ ၃ဝ၊ အနံ ၂၇ေပရွိကာ အထက္စက္ေတာ္ရာ၌ တည္ေဆာက္လွဴ ဒါန္းျခင္းျဖစ္သည္။
ဒီပဲယင္းမင္း (ေနာ္ေတာင္ႀကီး)၊ ေနာင္ ေတာ္ႀကီး လက္ထက္ တြင္ ေရႊစက္ေတာ္ သို႔ ဘုရင္ မင္းျမတ္ ကိုယ္ တိုင္ လာေရာက္ ဖူးေျမာ္ ကာ အထက္ စက္ေတာ္ရာ တြင္ ေစာင္းတန္းေဆာက္လုပ္ လွဴ ဒါန္းခဲ့ သည္။
၁၇၆၄ ခုႏွစ္ ညီေတာ္ေျမဒူးမင္း (ဆင္ျဖဴရွင္) လက္ထက္တြင္ ေရႊစက္ေတာ္သို႔ ၾကြေရာက္ ဖူးေျမာ္ ကာေရႊတံခြန္၊ ေငြတံခြန္ေတာ္ မ်ား လွဴဒါန္းခဲ့သည္။ ၁၇၇၆ခုႏွစ္ စဥ့္ကူးမင္း လက္ထက္၌ ေရႊစက္ေတာ္ တြင္ တန္ေဆာင္းျပာသာဒ္ႏွစ္ေဆာင္ ေဆာက္လုပ္ လွဴဒါန္း သည္။
ထို႔ျပင္ ပဒံုမင္း (ဘိုးေတာ္ဘုရား)၊ စစ္ကိုင္းမင္း (ဘ ႀကီးေတာ္)၊ သာယာဝတီ မင္းႏွင့္ ပုဂံမင္းတို႔ လက္ထက္ မ်ား တြင္လည္း မန္းစက္ေတာ္ရာ တြင္ ေရႊ၊ ေငြ၊ ရတနာ တို႔ျဖင့္ လွဴဒါန္း ပူေဇာ္ခဲ့ၾကသည္။
မင္းတုန္းမင္း လက္ထက္တြင္ စဥ့္ကူးမင္း လက္ထက္က ေဆာက္လုပ္ခဲ့သည့္ တန္ေဆာင္း ျပာ သာဒ္ႏွစ္ေဆာင္ သည္ ေဟာင္းႏြမ္း ပ်က္စီးေနေၾကာင္း ၁၈၅၆ခုႏွစ္တြင္ မင္းတုန္းမင္း က မူလ တန္ေဆာင္းျပာသာဒ္ ေနရာ၌ ဘံုခုနစ္ဆင့္ တန္ေဆာင္းျပာသာဒ္ႏွစ္ေဆာင္ အသစ္ ေဆာက္ လုပ္လွဴဒါန္းခဲ့သည္။
ယင္းျပာသာဒ္ႏွစ္ေဆာင္ အ တြင္း မင္းတုန္းမင္း က ေရႊခ်ိန္ ၁ဝဝဝ က်ပ္သား ကို မ်က္ပါး ခတ္၍ ေရႊခ် မြမ္းမံ ခဲ့သည္။ ျပာသာဒ္ေအာက္ေျခ တြင္ အုတ္၊ ေက်ာက္၊ သမံတလင္း ခင္းခဲ့သည့္ အျပင္ အုတ္ၾကြပ္မိုး ဇရပ္ ႏွင့္ သိမ္၊ တန္ေဆာင္း တို႔ကိုပါ ေဆာက္လုပ္ လွဴဒါန္းခဲ့ပါ သည္။
ညီေတာ္ အိမ္ေရွ႕စံ ကေနာင္မင္းသားႀကီး ကလည္း စက္ေတာ္ရာ ဘုရား ရွိ ေရႊသာေလ်ာင္း ဗုဒၶ ႐ုပ္ ပြားေတာ္ ၌ အုတ္ ဇရပ္ႀကီး တစ္ေဆာင္ေဆာက္လုပ္ လွဴဒါန္းခဲ့သည္။
၁၈၈၃ ခုႏွစ္ သီေပါမင္း လက္ထက္ တြင္ မင္းတုန္းမင္း လက္ထက္ က ေဆာက္လုပ္ ခဲ့ေသာ ေအာက္ စက္ေတာ္ရာ က တန္ေဆာင္းျပာသာဒ္ႀကီး ေရတိုက္စား ၍ ပ်က္စီး သြားခဲ့သည္။
ထို႔ေၾကာင့္ သီေပါမင္းသည္ ေငြေတာ္ အေျမာက္အျမားအ ကုန္အက်ခံကာ တန္ေဆာင္းျပာသာဒ္ အသစ္ႀကီး ကို ေဆာက္ လုပ္လွဴဒါန္း ခဲ့သည္ ကိုေတြ႕ရွိရပါသည္။ ကုန္းေဘာင္မင္း မ်ားအေနျဖင့္ စက္ေတာ္ရာေစတီ ၌ စဥ္ဆက္ မျပတ္ ကုသိုလ္ ေကာင္းမႈမ်ားျပဳခဲ့ေၾကာင္း ေလ့လာ သိရွိရသည္။
ကိုလိုနီေခတ္ ေရႊစက္ေတာ္
****************************
၁၈၈၇ခုႏွစ္ ဇန္နဝါရီ ၁ရက္တြင္ အိႏိၵယ စစ္သည္ ၂ဝ ခန္႔ ပါေသာ ၿဗိတိသွ် တပ္ တစ္တပ္သည္ စက္ေတာ္ ရာ အထက္ ရွိ သုဓမၼစာရီႏွင့္ ႏွစ္မမယ္ဝ တို႔ တည္ထား ခဲ့ေသာ ပထမ ေစတီေတာ္ႏွင့္ ဒုတိယေျခေတာ္ ရာေစတီေတာ္ တို႔၏ ဌာပနာ တိုက္မ်ားကို ၿဖိဳဖ်က္ေထာက္ထြင္းခဲ့ၾကသည္။
မင္းဘူး (စကု)ႏွစ္ၿမိဳ႕ ဂိုဏ္းအုပ္ ဆရာေတာ္ ဦးဇာဂရ အမွဴးျပဳၿပီး သာသနာပိုင္ ဆရာေတာ္က တစ္ဆင့္ အဂၤလိပ္ အစိုးရထံ ျပဳျပင္ခြင့္ေတာင္းခံ ခဲ့သည္။
မဟာ ဝန္ရွင္ေတာ္မင္းႀကီး က ေငြဒဂၤါး တစ္ေထာင္ မတည္၍ အမ်ားျပည္သူမ်ား ၏ အလွဴ ေတာ္ျဖင့္ျပဳျပင္ ခဲ့ၾကသည္။ ၁၉၈၉ ခုႏွစ္တြင္ စက္ေတာ္ရာ ႏွစ္ဆူ အား စကုၿမိဳ႕သက္ေတာ္ရွည္ ဆရာေတာ္ႀကီးက ႀကီး ၾကပ္ၿပီး ေဂါပက အဖြဲ႕က ထိန္းသိမ္းေစာင့္ေရွာက္ ခဲ့သည္။
၁၉၁၂ ခုႏွစ္ ဒီဇင္ဘာ ၃ဝရက္ တြင္ စကု ဆရာေတာ္ ပ်ံလြန္ ေတာ္ မူသျဖင့္ ဆရာေတာ္ ဦးပညာ သဓဇ က ဆက္လက္ႀကီး ၾကပ္ေစာင့္ထိန္း ခဲ့သည္။
၁၉၁၆ ခုႏွစ္ ေဖေဖာ္ဝါရီ ၂၆ ရက္ တြင္ အထက္ စက္ေတာ္ရာ တန္ေဆာင္းျပာသာဒ္ မ်ား မီးေလာင္ ကြၽမ္း ခဲ့သည္။ ထိုအခါ သက္ေတာ္ရွည္ ဆရာေတာ္ ဦးပါရမီ က ေဂါပက အဖြဲ႕ႏွင့္အတူ ၾကပ္မတ္ႏိႈးေဆာ္ကာ တန္ေဆာင္း ျပာသာဒ္ အသစ္ေဆာက္လုပ္ ခဲ့သည္။
၁၉၁၉ ခုႏွစ္တြင္ ဆရာ ေတာ္ ဦးပါရမီ ပ်ံလြန္ေတာ္ မူသျဖင့္ ဆရာေတာ္ဦးဝိစိတၱ က ဆက္လက္ စီမံ ေဆာင္ ရြက္ခဲ့သည္။ ၁၉၂၃ခုႏွစ္တြင္ ရေသ့ႀကီး ဦးခႏၲီ က သံထည္ တန္ေဆာင္း မ်ားကို ပိုႀကီးၾကပ္ေဆာက္လုပ္ ခဲ့သည္။
စက္ေတာ္ရာ ၏ အရြယ္ပမာဏ
******************************
ဗုဒၶ စက္ေတာ္ရာ ၏ အရြယ္ ပမာဏႏွင့္ ပတ္သက္၍ စာေပက်မ္းဂန္ မ်ား တြင္ ေရွး ပညာရွိ မ်ားက ျပ ဆိုၾက သည္ မွာ.....
(၁) ေျခဖဝါး ၏ အလ်ားသည္ ျမတ္စြာဘုရား ၏ အထြာ ေတာ္ႏွင့္ တစ္ထြာ သံုးသစ္၊
(၂) မဇၩိမပုရိသ အေနျဖင့္ တစ္ ေထာင့္ထြာ သံုးသစ္
(၃) သာမန္ ပကတိ ပုရိသ အေနျဖင့္ ႏွစ္ ေတာင့္ထြာ ခုနစ္ လက္သစ္၊ ႏွစ္မုေယာဟူ၍ ဆိုၾကသည္။
ေျခဖဝါးေတာ္ ၏ အနံကို မူ အလ်ားႏွင့္ လိုက္ဖက္ ေသာ အတိုင္း အတာ အျဖစ္ မွတ္ယူၾကသည္။
ျမတ္စြာ ဘုရား ၏ ေျခဖဝါးေတာ္ ၌ စက္ေတာ္ရာ တည္ေနရာ သည္ ေျခဖဝါး ေတာ္ ၏ အလ်ား ကို ေလးပိုင္း ပိုင္းလွ်င္ ေျခဖေနာင့္ေတာ္ပိုင္း မွ စတင္၍ ဒုတိယပိုင္းျဖစ္ေသာ ဖမ်က္ေတာ္ အပိုင္းတြင္ တည္ရွိသည္ဟု ဆိုသည္။
အခ်ဳပ္ ဆိုရေသာ္ အိႏိၵယႏိုင္ငံ ရွိ ဗုဒၶဂယာေဒသ သည္ ျမတ္စြာ ဘုရားရွင္ သီတင္းသံုးရာ ဗုဒၶဌာန မ်ားျဖစ္ သကဲ့သို႔ ျမန္မာႏုိင္ငံ မင္းဘူးေဒသ ရွိ အထက္ စက္ေတာ္ရာႏွင့္ ေအာက္ စက္ေတာ္ရာ ပါဒႏွစ္ဆူ သည္ ျမန္မာ တို႔၏ ဗုဒၶဂယာ အျဖစ္ ၾကည္ညိဳ ပူေဇာ္ႏိုင္ေသာ ဗုဒၶေဒသမ်ား ဟု ဆိုႏုိင္ပါသည္။
''ျမတ္ႏိုးလွစြာ ေျခေတာ္ရာ သို႔ တစ္ေခါက္ေရာက္ လွ်င္ သြားခ်င္ေနၾက လြန္ေတာင့္ တ၍ ဟတၱသြယ္ေပ်ာင္း၊ လက္ ဆယ္ေခ်ာင္း ကို ဦးေခါင္း ထိပ္တင္ ၾကည္လင္ျမတ္ႏိုး ရွိခိုး ပါ၏''
ကိုးကား- မေကြးလွျမင့္
****************************
ဗုဒၶျမတ္စြာဘုရား ၏ ေျခေတာ္ရာ အစစ္ သည္ သံုးဆူ သာရွိေၾကာင္း ေလ့လာ သိရပါသည္။ တစ္ဆူမွာ လကၤာဒီပ (ေခၚ) သီဟိုဠ္ကြၽန္း (ယခုသီရိလကၤာႏုိင္ငံ) ၌ ရွိၿပီး က်န္ႏွစ္ဆူ မွာ သုနာပရႏၲတိုင္း မင္းဘူးခ႐ိုင္ အတြင္း၌ ရွိသည္ဟု ဆို သည္။
ဗုဒၶျမတ္စြာဘုရား သည္ သက္ေတာ္ ထင္ရွား ရွိစဥ္ အတြင္း မဟာသကၠရာဇ္-၁၂၄ခုႏွစ္တြင္ သုနာပရႏၲာ တိုင္း သို ႔ၾကြေရာက္လာခဲ့သည္။
ဗုဒၶဘုရား သည္ မဟာပုဏ ၰရဟႏၲာ ၏ ပင့္ေလွ်ာက္ခ်က္ အရ စႏၵကူးေက်ာင္းေတာ္ရာ၊ ေရ စက္ခ် လွဴဒါန္းမႈ အား ခံယူၿပီးေနာက္ သာဝတိၴျပည္ သို႔ ျပန္ လည္ၾကြေရာက္ရာ တြင္ မန္းစက္ေတာ္ရာ ဟု အမည္တြင္ မည့္ ေျခေတာ္ရာႏွစ္ဆူ ကို ခ်ထားခဲ့ပါသည္။
ဗုဒၶျမတ္စြာ သည္ သုနာပရႏၲတိုင္း ဝါဏိစၥ၈ါမ အရပ္ (ယခုပြင့္ျဖဴ၊ လယ္ကိုင္း သစ္ေတာရပ္)သို႔ ၾကြေရာက္ လာၿပီး စႏၵကူးေက်ာင္းေတာ္ ကို ေရစက္ခ် အလွဴခံ ယူေတာ္ မူခဲ့သည္။ ထို႔ေနာက္ ေက်ာင္းေတာ္ရာမွ သာဝတိၴ သို႔ ျပန္လည္ၾကြ ေရာက္ ရာတြင္ မန္းေခ်ာင္းကမ္းပါး ၌ နမၼဒါနဂါးမင္း က ဗုဒၶျမတ္စြာ အား ေနာင္ သာသနာ ငါးေထာင္ပူေဇာ္ၾကရန္ ေျခေတာ္ရာ တစ္ဆူ ခတ္ႏွိပ္ေတာ္မူပါရန္ ပန္ၾကားခဲ့၏။
ထို႔ ျပင္ ဗုဒၶျမတ္စြာ ၏ လက္ဝဲဘက္ ေျခေတာ္ရာ တစ္ဆူ ကို မန္း ေခ်ာင္း ကမ္းပါး ေက်ာက္ဖ်ာ ထက္၌ ခတ္ႏွိပ္ေပး ခဲ့ရာ ယေန႔ တိုင္ ေအာက္စက္ေတာ္ရာ ဟု အမည္ တြင္လ်က္ရွိပါသည္။
ထို႔ေနာက္ ဗုဒၶျမတ္စြာ သည္ မန္းေခ်ာင္း ကမ္းပါးေက်ာက္ ဖ်ာထက္ ၌ ေျခေတာ္ရာ တစ္ဆူ ခပ္ႏွိပ္ ထား ရစ္ၿပီးေနာက္ ဆက္လက္ၾကြေတာ္ မူရာ သစၥဗႏၶေတာင္ထိပ္ ၌ သီတင္းသံုး ေနေသာ သစၥဗႏၶ ရေသ့ႀကီး ၏ ေတာင္းပန္ေလွ်ာက္ထားခ်က္ ေၾကာင့္ ျမတ္စြာဘုရား သည္ သစၥဗႏၶေတာင္ထိပ္ ၌ လက္ဝဲေျခ ေတာ္ရာ တစ္ဆူခတ္ႏိွပ္ေပးခဲ့ေတာ္မူသည္။
ယင္း စက္ေတာ္ ရာကို ယေန႔တုိင္ အထက္ စက္ေတာ္ရာ ဟုေခၚၾကသည္။ အဆုိပါ စက္ေတာ္ရာႏွစ္ဆူ သည္ ဗုဒၶျမတ္စြာ ၏ ဒုတိယႏွင့္ တတိယေျမာက္ ခတ္ႏွိပ္ခဲ့ေသာ စက္ေတာ္ရာ မ်ားျဖစ္ေပ သည္။
ပထမ စက္ေတာ္ရာ သည္ ဗုဒၶျမတ္စြာ ပြင့္ေတာ္မူၿပီး ေနာက္ သီဟိုဠ္ကြၽန္း (သီရိလကၤာႏိုင္ငံ) သုမနေတာင္ထိပ္ ၌ သုမနနတ္မင္း က ေလွ်ာက္ထားေတာင္းပန္ သျဖင့္ ခတ္ႏွိပ္ ခဲ့ေၾကာင္းသိရွိရသည္။
ကုန္းေဘာင္ေခတ္ ေရႊစက္ေတာ္
**********************************
ကုန္းေဘာင္ေခတ္တြင္ အေလာင္းမင္းတရားလက္ ထက္ မွ စၿပီး သီေပါမင္း လက္ထက္ အထိ မန္း စက္ေတာ္ရာ တြင္ ကုသိုလ္ ဒါနျပဳခဲ့ၾကသည္။
၁၇၅၉ခုႏွစ္ အေလာင္းမင္း တရား သည္ ပဲတိမ္းၿမိဳ႕သူႀကီး နႏၵရာဇာႏွင့္ စကုၿမိဳ႕သူႀကီး သိခၤဘဒၵဥဒိန္ေဒဝ တို႔ အား ေရႊစက္ေတာ္ ၌ တန္ေဆာင္း ေဆာက္လုပ္လွဴဒါန္းေစသည္။ ထို တန္ေဆာင္းသည္ သံုး ထပ္လည္ေပၚ အေဆာက္ အအံုျဖစ္ၿပီး အလ်ား ေပ ၃ဝ၊ အနံ ၂၇ေပရွိကာ အထက္စက္ေတာ္ရာ၌ တည္ေဆာက္လွဴ ဒါန္းျခင္းျဖစ္သည္။
ဒီပဲယင္းမင္း (ေနာ္ေတာင္ႀကီး)၊ ေနာင္ ေတာ္ႀကီး လက္ထက္ တြင္ ေရႊစက္ေတာ္ သို႔ ဘုရင္ မင္းျမတ္ ကိုယ္ တိုင္ လာေရာက္ ဖူးေျမာ္ ကာ အထက္ စက္ေတာ္ရာ တြင္ ေစာင္းတန္းေဆာက္လုပ္ လွဴ ဒါန္းခဲ့ သည္။
၁၇၆၄ ခုႏွစ္ ညီေတာ္ေျမဒူးမင္း (ဆင္ျဖဴရွင္) လက္ထက္တြင္ ေရႊစက္ေတာ္သို႔ ၾကြေရာက္ ဖူးေျမာ္ ကာေရႊတံခြန္၊ ေငြတံခြန္ေတာ္ မ်ား လွဴဒါန္းခဲ့သည္။ ၁၇၇၆ခုႏွစ္ စဥ့္ကူးမင္း လက္ထက္၌ ေရႊစက္ေတာ္ တြင္ တန္ေဆာင္းျပာသာဒ္ႏွစ္ေဆာင္ ေဆာက္လုပ္ လွဴဒါန္း သည္။
ထို႔ျပင္ ပဒံုမင္း (ဘိုးေတာ္ဘုရား)၊ စစ္ကိုင္းမင္း (ဘ ႀကီးေတာ္)၊ သာယာဝတီ မင္းႏွင့္ ပုဂံမင္းတို႔ လက္ထက္ မ်ား တြင္လည္း မန္းစက္ေတာ္ရာ တြင္ ေရႊ၊ ေငြ၊ ရတနာ တို႔ျဖင့္ လွဴဒါန္း ပူေဇာ္ခဲ့ၾကသည္။
မင္းတုန္းမင္း လက္ထက္တြင္ စဥ့္ကူးမင္း လက္ထက္က ေဆာက္လုပ္ခဲ့သည့္ တန္ေဆာင္း ျပာ သာဒ္ႏွစ္ေဆာင္ သည္ ေဟာင္းႏြမ္း ပ်က္စီးေနေၾကာင္း ၁၈၅၆ခုႏွစ္တြင္ မင္းတုန္းမင္း က မူလ တန္ေဆာင္းျပာသာဒ္ ေနရာ၌ ဘံုခုနစ္ဆင့္ တန္ေဆာင္းျပာသာဒ္ႏွစ္ေဆာင္ အသစ္ ေဆာက္ လုပ္လွဴဒါန္းခဲ့သည္။
ယင္းျပာသာဒ္ႏွစ္ေဆာင္ အ တြင္း မင္းတုန္းမင္း က ေရႊခ်ိန္ ၁ဝဝဝ က်ပ္သား ကို မ်က္ပါး ခတ္၍ ေရႊခ် မြမ္းမံ ခဲ့သည္။ ျပာသာဒ္ေအာက္ေျခ တြင္ အုတ္၊ ေက်ာက္၊ သမံတလင္း ခင္းခဲ့သည့္ အျပင္ အုတ္ၾကြပ္မိုး ဇရပ္ ႏွင့္ သိမ္၊ တန္ေဆာင္း တို႔ကိုပါ ေဆာက္လုပ္ လွဴဒါန္းခဲ့ပါ သည္။
ညီေတာ္ အိမ္ေရွ႕စံ ကေနာင္မင္းသားႀကီး ကလည္း စက္ေတာ္ရာ ဘုရား ရွိ ေရႊသာေလ်ာင္း ဗုဒၶ ႐ုပ္ ပြားေတာ္ ၌ အုတ္ ဇရပ္ႀကီး တစ္ေဆာင္ေဆာက္လုပ္ လွဴဒါန္းခဲ့သည္။
၁၈၈၃ ခုႏွစ္ သီေပါမင္း လက္ထက္ တြင္ မင္းတုန္းမင္း လက္ထက္ က ေဆာက္လုပ္ ခဲ့ေသာ ေအာက္ စက္ေတာ္ရာ က တန္ေဆာင္းျပာသာဒ္ႀကီး ေရတိုက္စား ၍ ပ်က္စီး သြားခဲ့သည္။
ထို႔ေၾကာင့္ သီေပါမင္းသည္ ေငြေတာ္ အေျမာက္အျမားအ ကုန္အက်ခံကာ တန္ေဆာင္းျပာသာဒ္ အသစ္ႀကီး ကို ေဆာက္ လုပ္လွဴဒါန္း ခဲ့သည္ ကိုေတြ႕ရွိရပါသည္။ ကုန္းေဘာင္မင္း မ်ားအေနျဖင့္ စက္ေတာ္ရာေစတီ ၌ စဥ္ဆက္ မျပတ္ ကုသိုလ္ ေကာင္းမႈမ်ားျပဳခဲ့ေၾကာင္း ေလ့လာ သိရွိရသည္။
ကိုလိုနီေခတ္ ေရႊစက္ေတာ္
****************************
၁၈၈၇ခုႏွစ္ ဇန္နဝါရီ ၁ရက္တြင္ အိႏိၵယ စစ္သည္ ၂ဝ ခန္႔ ပါေသာ ၿဗိတိသွ် တပ္ တစ္တပ္သည္ စက္ေတာ္ ရာ အထက္ ရွိ သုဓမၼစာရီႏွင့္ ႏွစ္မမယ္ဝ တို႔ တည္ထား ခဲ့ေသာ ပထမ ေစတီေတာ္ႏွင့္ ဒုတိယေျခေတာ္ ရာေစတီေတာ္ တို႔၏ ဌာပနာ တိုက္မ်ားကို ၿဖိဳဖ်က္ေထာက္ထြင္းခဲ့ၾကသည္။
မင္းဘူး (စကု)ႏွစ္ၿမိဳ႕ ဂိုဏ္းအုပ္ ဆရာေတာ္ ဦးဇာဂရ အမွဴးျပဳၿပီး သာသနာပိုင္ ဆရာေတာ္က တစ္ဆင့္ အဂၤလိပ္ အစိုးရထံ ျပဳျပင္ခြင့္ေတာင္းခံ ခဲ့သည္။
မဟာ ဝန္ရွင္ေတာ္မင္းႀကီး က ေငြဒဂၤါး တစ္ေထာင္ မတည္၍ အမ်ားျပည္သူမ်ား ၏ အလွဴ ေတာ္ျဖင့္ျပဳျပင္ ခဲ့ၾကသည္။ ၁၉၈၉ ခုႏွစ္တြင္ စက္ေတာ္ရာ ႏွစ္ဆူ အား စကုၿမိဳ႕သက္ေတာ္ရွည္ ဆရာေတာ္ႀကီးက ႀကီး ၾကပ္ၿပီး ေဂါပက အဖြဲ႕က ထိန္းသိမ္းေစာင့္ေရွာက္ ခဲ့သည္။
၁၉၁၂ ခုႏွစ္ ဒီဇင္ဘာ ၃ဝရက္ တြင္ စကု ဆရာေတာ္ ပ်ံလြန္ ေတာ္ မူသျဖင့္ ဆရာေတာ္ ဦးပညာ သဓဇ က ဆက္လက္ႀကီး ၾကပ္ေစာင့္ထိန္း ခဲ့သည္။
၁၉၁၆ ခုႏွစ္ ေဖေဖာ္ဝါရီ ၂၆ ရက္ တြင္ အထက္ စက္ေတာ္ရာ တန္ေဆာင္းျပာသာဒ္ မ်ား မီးေလာင္ ကြၽမ္း ခဲ့သည္။ ထိုအခါ သက္ေတာ္ရွည္ ဆရာေတာ္ ဦးပါရမီ က ေဂါပက အဖြဲ႕ႏွင့္အတူ ၾကပ္မတ္ႏိႈးေဆာ္ကာ တန္ေဆာင္း ျပာသာဒ္ အသစ္ေဆာက္လုပ္ ခဲ့သည္။
၁၉၁၉ ခုႏွစ္တြင္ ဆရာ ေတာ္ ဦးပါရမီ ပ်ံလြန္ေတာ္ မူသျဖင့္ ဆရာေတာ္ဦးဝိစိတၱ က ဆက္လက္ စီမံ ေဆာင္ ရြက္ခဲ့သည္။ ၁၉၂၃ခုႏွစ္တြင္ ရေသ့ႀကီး ဦးခႏၲီ က သံထည္ တန္ေဆာင္း မ်ားကို ပိုႀကီးၾကပ္ေဆာက္လုပ္ ခဲ့သည္။
စက္ေတာ္ရာ ၏ အရြယ္ပမာဏ
******************************
ဗုဒၶ စက္ေတာ္ရာ ၏ အရြယ္ ပမာဏႏွင့္ ပတ္သက္၍ စာေပက်မ္းဂန္ မ်ား တြင္ ေရွး ပညာရွိ မ်ားက ျပ ဆိုၾက သည္ မွာ.....
(၁) ေျခဖဝါး ၏ အလ်ားသည္ ျမတ္စြာဘုရား ၏ အထြာ ေတာ္ႏွင့္ တစ္ထြာ သံုးသစ္၊
(၂) မဇၩိမပုရိသ အေနျဖင့္ တစ္ ေထာင့္ထြာ သံုးသစ္
(၃) သာမန္ ပကတိ ပုရိသ အေနျဖင့္ ႏွစ္ ေတာင့္ထြာ ခုနစ္ လက္သစ္၊ ႏွစ္မုေယာဟူ၍ ဆိုၾကသည္။
ေျခဖဝါးေတာ္ ၏ အနံကို မူ အလ်ားႏွင့္ လိုက္ဖက္ ေသာ အတိုင္း အတာ အျဖစ္ မွတ္ယူၾကသည္။
ျမတ္စြာ ဘုရား ၏ ေျခဖဝါးေတာ္ ၌ စက္ေတာ္ရာ တည္ေနရာ သည္ ေျခဖဝါး ေတာ္ ၏ အလ်ား ကို ေလးပိုင္း ပိုင္းလွ်င္ ေျခဖေနာင့္ေတာ္ပိုင္း မွ စတင္၍ ဒုတိယပိုင္းျဖစ္ေသာ ဖမ်က္ေတာ္ အပိုင္းတြင္ တည္ရွိသည္ဟု ဆိုသည္။
အခ်ဳပ္ ဆိုရေသာ္ အိႏိၵယႏိုင္ငံ ရွိ ဗုဒၶဂယာေဒသ သည္ ျမတ္စြာ ဘုရားရွင္ သီတင္းသံုးရာ ဗုဒၶဌာန မ်ားျဖစ္ သကဲ့သို႔ ျမန္မာႏုိင္ငံ မင္းဘူးေဒသ ရွိ အထက္ စက္ေတာ္ရာႏွင့္ ေအာက္ စက္ေတာ္ရာ ပါဒႏွစ္ဆူ သည္ ျမန္မာ တို႔၏ ဗုဒၶဂယာ အျဖစ္ ၾကည္ညိဳ ပူေဇာ္ႏိုင္ေသာ ဗုဒၶေဒသမ်ား ဟု ဆိုႏုိင္ပါသည္။
''ျမတ္ႏိုးလွစြာ ေျခေတာ္ရာ သို႔ တစ္ေခါက္ေရာက္ လွ်င္ သြားခ်င္ေနၾက လြန္ေတာင့္ တ၍ ဟတၱသြယ္ေပ်ာင္း၊ လက္ ဆယ္ေခ်ာင္း ကို ဦးေခါင္း ထိပ္တင္ ၾကည္လင္ျမတ္ႏိုး ရွိခိုး ပါ၏''
ကိုးကား- မေကြးလွျမင့္